آخرین بروزرسانی در دسامبر 16, 2025 توسط احمد نمازی
در فرآیند حملونقل بینالمللی و ترخیص کالا از گمرک، یکی از مهمترین و پایهایترین مراحل، اظهار کالا است. بسیاری از مشکلاتی که در مسیر ترخیص، تأخیر، جریمه یا حتی ضبط کالا ایجاد میشود، ناشی از عدم آگاهی یا اشتباه در همین مرحله است. به همین دلیل، آشنایی دقیق با مفهوم اظهار کالا و نحوه انجام صحیح آن، برای هر شخصی که قصد ارسال یا دریافت کالا از خارج از کشور را دارد، ضروری است.
هدف آنی بار بهعنوان یک شرکت فعال در حوزه حملونقل و خدمات گمرکی در این مقاله ، افزایش آگاهی مشتریان و کمک به انجام سریع، قانونی و بدون مشکل تشریفات گمرکی است. این مقاله را تا انتها مطالعه نمایید و در صورتی که نیاز به مشاوره داشتید با شماره 57669-021 در تماس باشید .
اظهار کالا به چه معناست؟
اظهار کالا، بیانیهای کتبی یا شفاهی است که بر اساس قوانین گمرکی، توسط اظهارکننده ارائه میشود و در آن، رویه گمرکی مورد نظر برای کالا بهطور مشخص اعلام میگردد. در واقع، اظهار کالا به این معناست که صاحب کالا یا نماینده قانونی او، اطلاعات کامل و لازم درباره کالا را در اختیار گمرک قرار میدهد تا امکان اجرای مقررات گمرکی فراهم شود.
این اطلاعات مبنای تصمیمگیری گمرک برای محاسبه حقوق و عوارض، اعمال محدودیتها، بررسی مجوزها و تعیین نحوه ترخیص کالا خواهد بود.
اظهارنامه گمرکی چیست؟
اظهارنامه گمرکی، سندی رسمی است که اطلاعات مربوط به کالا در آن درج میشود. این سند میتواند بهصورت الکترونیکی یا در موارد خاص به شکل شفاهی یا کتبی ارائه شود. اظهارنامه نشان میدهد که کالا با چه هدفی وارد یا از کشور خارج میشود و قرار است تحت چه رویهای قرار گیرد؛ مانند واردات قطعی، صادرات، ترانزیت، فریت بار مسافری یا ورود موقت.
اظهارنامه گمرکی در واقع هویت قانونی کالا در گمرک محسوب میشود.
چه اطلاعاتی در اظهار کالا ارائه میشود؟
در فرآیند اظهار کالا، اطلاعاتی ارائه میگردد که برای شناسایی و بررسی محموله ضروری است. این اطلاعات شامل نوع کالا، ماهیت و کاربرد آن، تعداد و وزن، ارزش کالا، کشور مبدأ یا مقصد، مشخصات صاحب کالا و رویه گمرکی درخواستی میشود. دقت در ارائه این اطلاعات اهمیت زیادی دارد، زیرا هرگونه مغایرت میتواند منجر به توقف یا بررسی مجدد کالا شود.
پیشنهاد میکنیم علاوه بر مقاله اظهار کالا ، مقاله های پکینگ لیست و اینوویس را هم مطالعه نمایید.
اظهارکننده چه کسی است؟
اظهارکننده میتواند یکی از افراد زیر باشد:
- صاحب کالا
- نماینده قانونی صاحب کالا
- شرکت حملونقل یا ترخیصکار دارای وکالت رسمی
اظهارکننده مسئول صحت اطلاعات ارائهشده به گمرک است و در صورت وجود هرگونه اشتباه یا تخلف، مسئولیت قانونی متوجه او خواهد بود.
اهمیت اظهار صحیح کالا
اظهار صحیح کالا نقش کلیدی در سرعت و سلامت فرآیند ترخیص دارد. اطلاعاتی که در اظهارنامه ثبت میشود، مبنای محاسبه حقوق و عوارض گمرکی، مالیاتها، بررسی مجوزهای قانونی و تصمیمگیری درباره بازرسی کالا است. اظهار نادرست، ناقص یا خلاف واقع میتواند پیامدهایی مانند تأخیر در ترخیص، جریمههای مالی، ضبط کالا یا حتی پیگرد قانونی را به همراه داشته باشد.
اظهار کالا بهصورت شفاهی
در برخی موارد خاص، بهویژه در فریت بار مسافری یا ورود کالاهای شخصی با ارزش محدود، امکان اظهار کالا بهصورت شفاهی وجود دارد. در این حالت، اطلاعات کالا به مأمور گمرک اعلام میشود و در صورت پذیرش، تشریفات سادهتری اعمال خواهد شد. با این حال، حتی در اظهار شفاهی نیز مسئولیت صحت اطلاعات کاملاً بر عهده اظهارکننده است.
اظهار کالا بهصورت کتبی یا الکترونیکی
در اغلب موارد، اظهار کالا بهصورت کتبی یا از طریق سامانههای الکترونیکی گمرک انجام میشود. این روش امکان ثبت دقیق اطلاعات، پیگیری مراحل و کاهش خطا را فراهم میکند. امروزه بیشتر اظهارنامهها بهصورت الکترونیکی ثبت میشوند و کلیه فرآیندها از طریق سامانههای گمرکی قابل مدیریت است.
برای انجام تشریفات گمرکی محموله های خود چه در فرودگاه امام خمینی تهران و چه در بنادر یا پایانه های مرزی فقط کافیست با آنی بار در تماس باشید.
برای خدمات باربری دریایی به دبی یا حمل هوایی به سوئد می توانید از طریق کارشناسان انی بار خدمات ترخیص گمرکی را دریافت نمایید.
مدارک مورد نیاز برای اظهار کالا در گمرک
برای انجام صحیح و قانونی فرآیند اظهار کالا در گمرک، ارائه مجموعهای از مدارک الزامی است. این مدارک به گمرک امکان میدهد کالا را بهدرستی شناسایی کرده، ارزشگذاری انجام دهد، حقوق و عوارض قانونی را محاسبه کند و در نهایت تصمیمگیری لازم برای ترخیص را انجام دهد. کامل بودن و صحت این اسناد، نقش بسیار مهمی در جلوگیری از تأخیر و مشکلات گمرکی دارد.
اظهارنامه گمرکی
اظهارنامه گمرکی اصلیترین سند در فرآیند اظهار کالا است. این سند توسط صاحب کالا یا نماینده قانونی او تکمیل میشود و شامل اطلاعاتی مانند مشخصات کالا، ارزش، تعداد، وزن، کشور مبدأ یا مقصد و رویه گمرکی درخواستی است. امروزه این اظهارنامه عمدتاً بهصورت الکترونیکی در سامانه گمرک ثبت میشود.
اسناد حمل
اسناد حمل نشاندهنده نحوه جابهجایی کالا و مسیر آن هستند. این اسناد بسته به روش حمل (هوایی، دریایی یا زمینی) متفاوتاند، اما همگی برای اثبات مالکیت کالا و تطبیق اطلاعات حمل ضروری هستند. اطلاعات درجشده در اسناد حمل باید با اظهارنامه گمرکی کاملاً همخوانی داشته باشد.
فاکتور یا سیاهه خرید (Invoice)
فاکتور فروش یا سیاهه خرید یکی از مهمترین مدارک برای تعیین ارزش گمرکی کالا است. این سند معمولاً توسط فروشنده صادر میشود و شامل اطلاعاتی مانند نام کالا، تعداد، قیمت واحد، ارزش کل، مشخصات فروشنده و خریدار و شرایط معامله است.
فهرست بستهبندی (Packing List)
فهرست بستهبندی جزئیات دقیق نحوه بستهبندی کالا را مشخص میکند. این سند اطلاعاتی مانند تعداد بستهها، وزن خالص و ناخالص، ابعاد بستهها و نوع بستهبندی را در اختیار گمرک قرار میدهد و در فرآیند بازرسی فیزیکی کالا بسیار کاربردی است.
مجوزها و گواهیهای قانونی (در صورت نیاز)
برخی کالاها برای ورود یا خروج از کشور نیازمند مجوزهای خاص از سازمانهای ذیربط هستند. این مجوزها بسته به نوع کالا متفاوتاند و ممکن است شامل مجوزهای بهداشتی، استاندارد، قرنطینه، انرژی اتمی، مخابرات یا سایر نهادهای قانونی باشند. در صورت نبود این مجوزها، امکان ترخیص کالا وجود نخواهد داشت.
کارت بازرگانی (در موارد تجاری)
در واردات و صادرات تجاری، ارائه کارت بازرگانی معتبر الزامی است. این کارت نشاندهنده مجوز قانونی فعالیت تجاری صاحب کالا بوده و باید به نام شخص یا شرکتی باشد که اظهار کالا را انجام میدهد.
مدارک شناسایی صاحب کالا یا نماینده قانونی
برای احراز هویت اظهارکننده، ارائه مدارک شناسایی ضروری است. این مدارک بسته به اینکه اظهار توسط شخص حقیقی یا حقوقی انجام شود، متفاوت خواهد بود. در صورتی که اظهار کالا توسط نماینده یا ترخیصکار انجام میشود، ارائه وکالتنامه رسمی نیز الزامی است.
گواهی مبدأ (در صورت نیاز)
در برخی موارد، گمرک برای تعیین تعرفه یا اعمال مقررات ترجیحی، به گواهی مبدأ نیاز دارد. این سند کشور تولیدکننده کالا را مشخص میکند و معمولاً توسط اتاق بازرگانی کشور مبدأ صادر میشود.
بیمهنامه کالا (در صورت وجود)
اگر کالا تحت پوشش بیمه حملونقل باشد، ارائه بیمهنامه میتواند در فرآیند اظهار و ترخیص مورد استفاده قرار گیرد و در صورت بروز خسارت، نقش حمایتی داشته باشد.
جمعبندی
اظهار کالا، بیانیهای رسمی و قانونی است که بهواسطه آن، رویه گمرکی کالا مشخص میشود و اطلاعات لازم برای اجرای مقررات گمرکی در اختیار گمرک قرار میگیرد. دقت، شفافیت و آگاهی در این مرحله، نقش تعیینکنندهای در موفقیت فرآیند حملونقل و ترخیص کالا دارد.
اظهار درست، ترخیص سریع و مطمئن را بهدنبال دارد.
پیشنهاد میکنیم مقاله کالاهای خطرناک و مقاله ارسال عتیقه به خارج را نیز مطالعه نمایید.
تحصیلات: کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی بینالملل از دانشگاه تهران
سوابق کاری: بیش از ۱۵ سال تجربه در حوزه حملونقل بینالمللی، فریت بار و ترخیص کالا. سابقه همکاری با شرکتهای معتبر حمل و نقل و ارائه مشاوره به بیش از ۵۰۰ مشتری در ارسال بار به کانادا و اروپا.
تخصص و حوزه فعالیت:
مشاوره و برنامهریزی حمل هوایی و دریایی
ترخیص و گمرک بینالمللی
تدوین راهنماهای کاربردی و آموزشی برای ارسال بار و اقلام شخصی
دستاوردها و اعتبار:
عضو انجمن حملونقل بینالمللی ایران
برگزارکننده کارگاههای آموزشی ارسال بار و قوانین گمرکی
تجربه مستند در مدیریت ارسال محمولههای حساس و حجیم
- قوانین خروج طلا از ایران به صورت فریت بار - دسامبر 17, 2025
- راهنمای کامل محاسبه وزن بار در حمل هوایی و فریت بار - دسامبر 17, 2025
- بستهبندی بار برای فریت و حمل هوایی | راهنمای جامع، تخصصی و کاربردی - دسامبر 17, 2025