آخرین بروزرسانی در دسامبر 21, 2025 توسط احمد نمازی
ارسال دارو از ایران به خارج از کشور یکی از پرسشهای پرتکرار ایرانیان مقیم خارج، بیماران، مهاجران و خانوادههایی است که قصد دارند داروهای موردنیاز بستگان خود را به کشورهای دیگر ارسال کنند. بسیاری تصور میکنند دارو نیز مانند مدارک یا بستههای پستی سبک، قابل ارسال از طریق پست یا شرکتهای حملونقل بینالمللی است؛ اما در عمل، ارسال دارو از ایران به اغلب کشورهای جهان با محدودیتهای شدید یا ممنوعیت کامل روبهروست.
این محدودیتها صرفاً به قوانین ایران محدود نمیشود، بلکه ترکیبی از قوانین گمرکی ایران، مقررات سازمان غذا و دارو، قوانین وارداتی کشور مقصد و استانداردهای بینالمللی سلامت را شامل میشود. در این مقاله بهصورت کامل بررسی میکنیم که چرا ارسال دارو از ایران به خارج امکانپذیر نیست یا تنها در موارد بسیار خاص انجام میشود.
ارسال دارو از ایران چرا یک موضوع حساس است؟
دارو برخلاف کالاهای معمولی، مستقیماً با سلامت انسان در ارتباط است. به همین دلیل، تولید، توزیع، صادرات و واردات آن در تمام دنیا تحت نظارت سختگیرانه نهادهای بهداشتی انجام میشود. کوچکترین خطا در نگهداری، حمل یا اصالت دارو میتواند عواقب جدی برای مصرفکننده داشته باشد.
از دید نهادهای بینالمللی، دارو یک کالای عادی نیست، بلکه محصول سلامتمحور با ریسک بالا محسوب میشود. به همین دلیل، ارسال دارو بدون مجوز رسمی، حتی اگر برای مصرف شخصی باشد، در بسیاری از کشورها غیرقانونی تلقی میشود.
به عنوان مثال برای ارسال دارو از ایران به آلمان ؛ بسیاری از خانوادهها تصور میکنند میتوانند داروهای ایرانی را برای بستگان خود به آلمان ارسال کنند؛ اما در عمل این موضوع با موانع جدی روبهروست. آلمان بهعنوان یکی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا، قوانین بسیار سختگیرانهای برای واردات دارو دارد. هر دارویی که وارد این کشور میشود باید مورد تأیید آژانس دارویی اروپا (EMA) و اداره سلامت آلمان باشد.
داروهایی که در ایران تولید شدهاند، حتی اگر بدون نسخه فروخته شوند، معمولاً مجوز ورود به آلمان را ندارند. در اغلب موارد، داروهای ارسالی از ایران در گمرک آلمان توقیف شده و یا معدوم میشوند. حتی ارائه نسخه پزشک ایرانی نیز برای ترخیص دارو کافی نیست و نسخه باید توسط پزشک آلمانی صادر شده باشد.
محدودیتهای قانونی ارسال دارو از ایران
قوانین سازمان غذا و دارو در ایران
در ایران، تولید، توزیع و صادرات دارو تحت نظارت مستقیم سازمان غذا و دارو انجام میشود. بر اساس این قوانین:
- صادرات دارو بدون مجوز رسمی ممنوع است
- داروهای یارانهای یا دارای ارز دولتی به هیچ عنوان اجازه خروج از کشور ندارند
- ارسال دارو برای مصرف شخصی نیز نیازمند مجوزهای خاص و محدود است
هدف این قوانین، جلوگیری از قاچاق دارو، خروج غیرقانونی داروهای حیاتی و ایجاد کمبود در بازار داخلی است.
قوانین گمرک ایران
گمرک ایران دارو را در گروه کالاهای کنترلشده قرار میدهد. به همین دلیل:
- دارو در پستهای خروجی شناسایی میشود
- در صورت نبود مجوز رسمی، مرسوله توقیف میگردد
- حتی داروهای بدون نسخه نیز ممکن است ضبط شوند
در بسیاری از موارد، داروهای ارسالی در همان مرحله خروج از کشور متوقف میشوند و به مقصد نمیرسند.
قوانین کشورهای مقصد درباره ورود دارو
حتی اگر فرض کنیم دارویی از ایران خارج شود، در کشور مقصد با قوانین بسیار سختگیرانهتری مواجه خواهد شد. اکثر کشورها، بهویژه کشورهای اروپایی، کانادا، آمریکا و استرالیا، قوانین مشخصی برای واردات دارو دارند.
چرا کشورهای مقصد با ورود دارو مخالفت میکنند؟
دلایل اصلی عبارتاند از:
- عدم اطمینان از اصالت دارو
- تفاوت استانداردهای تولید
- نبود تأییدیه از سازمانهای دارویی معتبر مانند FDA یا EMA
- احتمال ورود داروهای تقلبی یا تاریخگذشته
به همین دلیل، دارویی که در ایران مجاز است، لزوماً در کشور مقصد قانونی یا قابل مصرف تلقی نمیشود.
به عنوان مثال ، ارسال دارو از ایران به سوئد تقریباً در تمامی موارد ممنوع است. اداره گمرک سوئد (Tullverket) و سازمان دارویی این کشور دارو را در گروه کالاهای کنترلشده قرار دادهاند. دارو تنها در صورتی اجازه ورود دارد که از طریق واردکنندگان رسمی و با مجوز کامل انجام شود.
داروهایی که بهصورت پستی یا شخصی از ایران ارسال میشوند، حتی اگر برای مصرف شخصی باشند، معمولاً در همان مرحله گمرک توقیف میشوند. در بسیاری از موارد، گیرنده نیز برای توضیح احضار میشود و دارو اجازه ترخیص پیدا نمیکند. به همین دلیل، توصیه میشود بیماران مقیم سوئد داروی موردنیاز خود را از طریق پزشک و داروخانههای محلی تهیه کنند.
نقش گمرک و پست بینالمللی در ممنوعیت ارسال دارو
شرکتهای پستی و حملونقل بینالمللی نیز معمولاً دارو را در لیست اقلام ممنوعه یا مشروط خود قرار میدهند. این شرکتها مسئول سلامت محموله نیستند و در صورت بروز مشکل حقوقی یا پزشکی، پاسخگو نخواهند بود.
به همین دلیل:
- اغلب شرکتهای پستی از پذیرش دارو خودداری میکنند
- در صورت کشف دارو در بسته، مرسوله برگشت یا معدوم میشود
- هزینه ارسال نیز معمولاً بازگردانده نمیشود
به عنوان مقال برای ارسال دارو از ایران به کانادا ، کانادا قوانین بسیار دقیقی برای ورود دارو دارد و تمامی داروها باید مورد تأیید Health Canada باشند. ارسال دارو از ایران به کانادا از طریق پست تقریباً غیرممکن است. حتی داروهای گیاهی، مکملها و ویتامینها نیز در صورت نداشتن مجوز واردات، توقیف میشوند.
در برخی موارد خاص، مسافر میتواند مقدار محدودی دارو را بهصورت همراه داشته باشد، اما تنها در صورتی که نسخه پزشک معتبر کانادایی یا بینالمللی ارائه شود. ارسال دارو بهصورت بسته پستی از ایران، تقریباً همیشه منجر به ضبط مرسوله میشود.
آیا ارسال دارو برای مصرف شخصی امکانپذیر است؟
این یکی از رایجترین سوالات کاربران است. پاسخ کوتاه این است: در اغلب موارد خیر.
در برخی کشورها، ورود مقدار بسیار محدود دارو برای مصرف شخصی تنها در صورتی مجاز است که:
- دارو در کشور مقصد قانونی باشد
- نسخه پزشک معتبر بینالمللی ارائه شود
- نام بیمار و مقدار مصرف مشخص باشد
- دارو از مسیرهای مجاز وارد شود
حتی در این شرایط نیز ارسال دارو از طریق پست از ایران معمولاً پذیرفته نمیشود و باید دارو از داخل کشور مقصد تهیه شود.
چرا ارسال دارو از نظر لجستیکی هم مشکلساز است؟
علاوه بر مسائل قانونی، دارو از نظر حملونقل نیز کالای حساسی است. بسیاری از داروها نیاز به:
- دمای کنترلشده
- بستهبندی خاص
- حمل سریع و بدون توقف
داروهایی که شرایط نگهداری آنها رعایت نشود، ممکن است اثر درمانی خود را از دست بدهند یا حتی خطرناک شوند. به همین دلیل، ارسال دارو بدون زنجیره سرد (Cold Chain) مورد تأیید نیست.
به عنوان مثال ، ایالات متحده آمریکا از سختگیرانهترین قوانین دارویی در جهان برخوردار است. تمامی داروهای وارداتی باید مورد تأیید FDA باشند. ارسال دارو از ایران به آمریکا، بهویژه به دلیل تحریمها، علاوه بر قوانین دارویی، با محدودیتهای سیاسی و بانکی نیز همراه است.
در اکثر موارد، داروهای ارسالی از ایران حتی وارد چرخه بررسی نمیشوند و مستقیماً توقیف یا برگشت داده میشوند. حتی داروهای بدون نسخه (OTC) نیز در صورت نداشتن مجوز FDA اجازه ورود به آمریکا را ندارند.
جایگزین ارسال دارو از ایران چیست؟
بهجای ارسال دارو از ایران، معمولاً این راهکارها پیشنهاد میشود:
- تهیه داروی معادل از داروخانههای کشور مقصد
- مراجعه به پزشک و دریافت نسخه محلی
- استفاده از خدمات رسمی واردات دارو در کشور مقصد (در موارد خاص)
در بسیاری از موارد، دارویی که تصور میشود فقط در ایران وجود دارد، معادل یا جایگزین قانونی در کشور مقصد دارد.
علاوه بر ارسال دارو ، شرکت آنی بار برای خدمات ارسال فرش ، ارسال حیوانات خانگی و ارسال آجیل و خشکبار از طریق شماره 57669-021 بهترین و تخصصی ترین خدمات را در اختیار شما قرار میدهد.
سوالات متداول ارسال دارو
آیا میتوان داروهای گیاهی یا مکملها را ارسال کرد؟
حتی داروهای گیاهی و مکملها نیز در بسیاری از کشورها مشمول قوانین دارویی هستند و بدون مجوز امکان ارسال ندارند.
اگر دارو در چمدان مسافری باشد چطور؟
حمل دارو توسط مسافر نیز محدودیت دارد و معمولاً فقط برای مصرف شخصی و با نسخه معتبر مجاز است.
اگر دارو ارسال شود چه اتفاقی میافتد؟
در اغلب موارد دارو توقیف، مرسوله معدوم یا برگشت داده میشود و ممکن است جریمه نیز اعمال شود.
تحصیلات: کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی بینالملل از دانشگاه تهران
سوابق کاری: بیش از ۱۵ سال تجربه در حوزه حملونقل بینالمللی، فریت بار و ترخیص کالا. سابقه همکاری با شرکتهای معتبر حمل و نقل و ارائه مشاوره به بیش از ۵۰۰ مشتری در ارسال بار به کانادا و اروپا.
تخصص و حوزه فعالیت:
مشاوره و برنامهریزی حمل هوایی و دریایی
ترخیص و گمرک بینالمللی
تدوین راهنماهای کاربردی و آموزشی برای ارسال بار و اقلام شخصی
دستاوردها و اعتبار:
عضو انجمن حملونقل بینالمللی ایران
برگزارکننده کارگاههای آموزشی ارسال بار و قوانین گمرکی
تجربه مستند در مدیریت ارسال محمولههای حساس و حجیم
- ارسال زعفران از ایران به خارج | قوانین، روشها و نکات مهم صادرات - دسامبر 21, 2025
- ارسال بار از ایران به سلیمانیه و اربیل | راهنمای کامل حمل بار به اقلیم کردستان - دسامبر 21, 2025
- چرا نمیتوان از ایران به خارج دارو ارسال کرد؟ | بررسی کامل قوانین و محدودیتها - دسامبر 21, 2025